Czas przystąpić do codziennych obowiązków.

Przybyły cyrulik już oczekuje w garderobie. Zmierzam tam. Krępy milczek Samson z pokłonem sadza mnie przed lustrami, masuje mi twarz, naciera szyję olejkiem lawendowym. Jego ręce, jak ręce wszystkich cyrulików, nie są zbyt przyjemne. Ale ja zasadniczo nie zgadzam się z cynikiem Mandelsztamem – władza wcale nie jest „ohydna jak ręce golibrody”. Władza jest urzekając i rodzi pożądanie jak łono niewinnej hafciarki złotogłowiem. A ręce golibrody… cóż poradzić – babom naszych bród golić nie przystoi. Samson wyciska na moje policzki pianę z pomarańczowego flakonika „Czyngis-chan”, starannie i dokładnie rozprowadza, nie dotykając mojej wąskiej i pięknej bródki, chwyta brzytwę, zamaszyście ostrzy ją na rzemieniu, przymierza się, zaciskając dolną wargę, i zaczyna równo i płynnie ściągać pianę z mojej twarzy. Patrzę na siebie. Policzki już są  n i e z b y t  świeże. Przez te dwa lata schudłem o pół puda. Sińce pod oczami stały się normą. Wszyscy chronicznie nie dosypiamy. Miniona noc nie jest wyjątkiem.

Zmieniwszy brzytwę na golarkę elektryczną, Samson zgrabnie wyrównuje siekieropodobną wysepkę mojej bródki.

Surowo mrugam do siebie: „Dobrego dnia, Komiaga!”

Niezbyt przyjemne dłonie kładą na mojej twarzy gorący kompres, nasączony miętą. Potem Samson starannie wyciera mi i barwi rumieńcem policzki, zawija osełedec, lakieruje, szczodrze obsypuje złocistym pudrem, i wpina w prawe ucho solidny złoty kolczyk – dzwoneczek bez serca. Takie kolczyki noszą tylko nasi. I żadna ziemska, kancelaryjna, strzelecka, dumska ani szlachecka swołocz nie ośmieli się zawiesić sobie takiego dzwoneczka.

Samson spryskuje moją głowę „Dziką Jabłonią”, w milczeniu kłania się i wychodzi – wykonał swoją balwierską robotę. I zaraz zjawia się Fiedka. Jego morda wciąż jest zmięta, ale już zdążył zmienić koszulę, umyć zęby i wyszorować ręce. Gotów jest do ceremonii przyoblekania mnie. Przytykam dłoń do zamka szafy z przyodziewkiem. Zamek piszczy, pomruguje czerwonym światełkiem, dębowe drzwi odjeżdżają na bok. Każdego ranka widzę wszystkie swoje osiemnaście szat. Jestem z nich kontent. Dziś mamy zwykły dzień powszedni. A zatem – odzież robocza.

– Ubranie służbowe – mówię do Fiedki.

On wyjmuje z szafy szaty, zaczyna mnie przyodziewać: biała bielizna spodnia z haftem krzyżykowym, czerwona koszula ze stójką zapinaną z boku, kurtka ze złotogłowiu, lamowana kunim futrem, wyszywana złotymi i srebrnymi nićmi, aksamitne portki, safianowe czerwone buty z cholewami, podkute miedzią. Na kurtkę ze złotogłowiu Fiedka narzuca długopoły, watowany kaftan z grubego czarnego sukna.

Spozieram na siebie w lustro i zamykam szafę.

Idę do przedpokoju, spoglądam na zegar: ósma zero trzy. Czas nagli. W przedpokoju już czekają, żeby mnie pożegnać: niańka z ikoną Jerzego Zwycięzcy, wielkiego męczennika, Fiedka z czapką i pasem. Wkładam czapkę z czarnego aksamitu z sobolowym otokiem, daję się opasać szerokim skórzanym rzemieniem. Na rzemieniu – z lewej strony kindżał w miedzianej pochwie, z prawej rebroff w drewnianej kaburze. Niańka w tym czasie czyni nade mną znak krzyża i mówi:

– Andriuszeńka, niech cię ma w opiece Najświętsza Panienka, święty Nikoła i wszyscy starcy z Pustelni Optińskiej!

Jej ostry podbródek drży, niebieściuchne oczęta spozierają z rozrzewnieniem. Żegnam się znakiem krzyża, całuję ikonę świętego Jerzego. Niańka wsuwa mi do kieszeni modlitwę „Od powietrza, głodu, ognia i wojny zachowaj nas, Panie”, wyhaftowaną przez mateczki z monasteru Nowodziewiczego złotem na czarnej szarfie. Bez tej modlitwy nie wyruszam do swych zajęć.

– Zwycięstwa nad nieprzyjacioły nasze… – mamrocze Fiedka, żegnając się nabożnie.

Z kuchennej izby wyziera Anastasja: czerwono-biały sarafan, płowy warkocz na prawym ramieniu, szmaragdowe oczy. Aliści po spąsowiałych jagodach widać: niepokoi się. Spuściła oczęta, pokłoniła się chybko, potrząsając wysoką piersią, i skryła się za dębową futryną. A we mnie od razu ogarnia  z a c h w y t  serdeczny od pokłonu dziewczęcego: pozaprzeszła noc mrokiem parnym się otwarła, jękiem słodkim w uszach ożyła, ciepłym ciałem dzierlatki przycisnęła, zaszeptała gorąco, przebiegła żyłami jak krew.

Ale nasamprzód – sprawy.

Zasię spraw dziś – wiela. A jeszcze ten albański ambasador…

Wychodzę do sionki. Tam już cała czeladź się ustawiła: oborowi, kucharka, kucharczyk, stróż, psiarz, dozorca, klucznica:

– Witaj nam, panie, Andrieju Daniłowiczu!

Kłaniają się wszyscy w pas. Kiwam do nich głową, przechodząc. Skrzypią deski podłogi. Roztwierają się kute drzwi. Wychodzę na podwórze. Dzień nadarzył się słoneczny, lekko mroźny. Śniegu przez noc dopadało – leży na świerkach, na parkanie, na wieżyczce strażniczej. Dobrze, kiedy jest śnieg! On sromotę ziemską przykrywa. I dusza staje się od niego czystsza.

Mrużąc oczy w słońcu, rozglądam się po podwórzu: spichlerz, szopa na siano, chlew, stajnia – wszystko dostatnie, solidne. Wyrywa się pies kudłaty na łańcuchu, skomlą charty w psiarni za domem, pieje kogut w kurniku. Podwórze zamiecione do czysta, przeto zaspy zgrabne okalają je niczym drożdżowe baby wielkanocne. U bramy stoi mój merc – purpurowy jak moja koszula, krępy, czysty. Błyszczy w słońcu jego przezroczysta kabina. A koło niego koniuch Timocha z psią głową w ręce czeka, kłania się.

– Andrieju Daniłowiczu, zatwierdźcie, panie!

Pokazuje mi psią głowę na dzisiejszą robotę: kudłaty chart irlandzki, oczy uciekły w głąb czaszki, język zwarzony mrozem, zęby żółte, silne. Podchodzi.

– Niech będzie!

Timocha prędko przytracza głowę do zderzaka merca, miotłę do bagażnika. Przykładam dłoń do zamka samochodu, przezroczysty dach płynnie unosi się do góry. Siadam w fotelu z półopuszczonym oparciem, obciągniętym czarną skórą. Zapinam pasy. Zapalam silnik. Wrota tarcicowe rozwierają się przede mną. Wyjeżdżam, pędzę wąską, prostą drogą, po obu jej stronach stary, zaśnieżony las świerkowy. Dalibóg, pięknie! Dobre miejsce. Widzę w lustrze swój oddalający się dwór. Dobry dom, z duszą. Dopiero siedem miesięcy w nim mieszkam, a mam takie poczucie, jakbym się tu urodził i wychował. Wcześniej majątek należał do przyjaciela wymieniacza pieniędzy z Urzędu Skarbowego, Stiepana Ignatjewicza Gorochowa. Kiedy ten w czasie wielkiej czystki skarbowej popadł w niełaskę i naonczas został  g o ł y, myśmy go zagarnęli w swoje ręce. W owo lato gorące wiele głów skarbniczych poleciało. Bobrowa z pięcioma poplecznikami w klatce żelaznej po Moskwie wozili, potem siekli go batogami i wreszcie skrócili o głowę na Miejscu Kaźni. Połowę skarbników zesłano z Moskwy za Ural. Roboty było dużo… Gorochowa wonczas, jak się godzi, nasampierw mordą po gnojówce wytarzali, potem pysk mu asygnatami zapchali, zaszyli, w dupę świecę wetknęli i na bramie dworu go powiesili. Rodziny tykać nie pozwalano. A majątek mnie został przekazany. Sprawiedliwy jest nasz Monarcha. I chwała Bogu.

Es hora de atender a los quehaceres.

El barbero a domicilio ya espera en el guardarropa. Voy hacia allá. El chaparro Sansón me invita reverencioso y sin mediar palabra a tomar asiento ante los espejos, me masajea la cara, me frota el cuello con aceite de lavanda. Sus manos, igual que las de todos los barberos, son poco agradables. Mas discrepo por principios del cínico de Mandelshtam: el poder para nada es «aborrecible como las manos del barbero». El poeta no tenía razón. El poder es seductor y atractivo como el seno de la costurera virgen. Y en cuanto a las manos del barbero, hay que resignarse, qué le vamos a hacer si no compete a las hembras afeitar nuestras barbas. Sansón echa en mis mejillas la espuma de un frasco naranja, marca Chinggis Khan, la extiende con sumo cuidado sin tocar mi barba estrecha y bella, coge la navaja de afeitar, la afila sobre el cinturón, apunta encogiendo el labio inferior y empieza de manera suave y regular a retirar la espuma de mi rostro. Me miro. No están ya las mejillas muy lozanas. En estos dos años he adelgazado casi una arroba. Las ojeras han devenido crónicas. Ninguno de nosotros duerme nunca lo suficiente. Y la pasada noche no ha sido una excepción.

Tras cambiar la navaja por la maquinilla eléctrica, Sansón retoca diestramente esa isla en forma de segur que es mi barba.

Compasivo, le guiño un ojo a mi reflejo: «¡Buenos días, Komyaga!».

Las manos poco agradables aplican sobre mi rostro un paño caliente impregnado en menta. Sansón seca a conciencia mi cara, da colorete a las mejillas, riza el tupé, no escatima en polvos dorados, me coloca en la oreja derecha el pesado pendiente de oro: la campanilla sin badajo. Estos pendientes los llevan sólo los nuestros. Ninguna chusma o casta habida o por haber, ni los aristócratas destripaterrones, hidalgos provincianos y demás alcurnia de medio pelo, ni los chupatintas y leguleyos de palacio y negociado, ni los alguaciles, arcabuceros y demás morralla armada, ni aun los mismísimos caballeros boyardos, se atreverían a lucir, siquiera para una mascarada navideña, nuestra campanilla distintiva.

Samson rocía mi cabello con Manzana Salvaje, mi esencia favorita, se inclina sin pronunciar palabra y se va: ha hecho su trabajo de barbero. Enseguida reaparece Fedka, y aunque su jeta sigue tan arrugada como antes, ya ha tenido tiempo para cambiar de camisa, cepillarse los dientes, lavarse las manos y está listo para el proceso de vestirme. Acerco la palma de mi mano a la cerradura del armario ropero. Pitan los herrajes, parpadea el piloto luminoso rojo, la puerta de roble se desplaza hacia un lado y me descubre el mismo estimulante panorama de cada mañana, mis dieciocho trajes alineados. Hoy es un día ordinario, laboral. O sea: ropa de faena.

—Oficial —le indico a Fedka.

Extrae la vestidura del armario, me viste los paños menores, blancos, ornados con cruces, la camisa roja con el cuello de tirilla, la chupa de brocado con el ribete de marta, bordada de oro y plata, los calzones de terciopelo, las botas de cordobán bermejo. Por encima de la chupa, Fedka me pone el caftán negro, de paño basto y acolchado y faldón largo.

Tras un rápido vistazo al espejo, cierro el armario.

Voy al recibidor, miro el reloj: 8.03. Voy bien de tiempo. En el recibidor ya me esperan para despedirme la niñera con el icono del San Jorge y Fedka, que trae la gorra y el cinturón. Me encasqueto la gorra de velludo negro con ribete de cibelina, dejo que me ciñan el ancho cinturón de cuero. A la izquierda va el puñal en su funda de cobre, a la derecha, el Rebroff en la pistolera de madera. La niñera, mientras tanto, me bendice:

—¡Andrey, que la Santa Madre, el santo Nicolás y todos los ermitaños de Pustin te guarden!

Tiembla su barbilla puntiaguda, sus ojillos azules lagrimean desbordados de emoción. Me santiguo, beso el icono del San Jorge. La niñera mete en mi bolsillo la plegaria «Al amparo del Altísimo, a la sombra del Poderoso» bordada por las madres del monasterio Novodevichiy con hilo dorado sobre cinta negra. Sin esta plegaria nunca acometo mis empresas.

—Victoria sobre los enemigos… —murmura Fedka santiguándose.

Desde el aposento trasero se asoma Anastasia: sarafan albirrojo, la trenza castaña clara por encima del hombro derecho, los ojos de color esmeralda. Su sonrojo denota su desazón. Baja la vista, se inclina apresuradamente y, ahogando sus sollozos, desaparece tras la jamba de roble. Yo siento enseguida el embate del corazón por la despedida de la doncella: la ardiente oscuridad de la otra noche se ha abierto de par en par, ha revivido con el dulce gemido en los oídos, apretando contra mí su cálido y joven cuerpo, y ahora hierve en mis venas.

Mas el trabajo es lo primero.

Y hoy hay trabajo a espuertas. Sólo faltaba ese embajador albano…

Salgo al zaguán. Allí ya se ha alineado toda la servidumbre: estancieras, cocinera, chef, barrendero, perrero, guarda, ama de llaves:

—¡Bien y salud haya! Andrey Danilovich!

Me dedican una profunda reverencia que yo correspondo con un leve asentimiento de cabeza al pasar. Crujen las tarimas. Abren la puerta forjada. Salgo al patio. El día es soleado y gélido a la vez. La noche ha traído nieve y ha dejado su rastro en los abetos, encima de la valla, en la torre de vigilancia. ¡Bueno es cuando hay nieve! Cubre las vergüenzas de la tierra. Y, gracias a ella, el alma se hace más limpia.

Entornando los ojos bajo el sol repaso el patio con la mirada: granero, establo, cuadra: todo conforme, sólido y en orden. Se desprende de la cadena el can peludo, aúllan los galgos en la perrera detrás de la casa, canta el gallo en el corral. Limpio está el patio, barrido, rastrillado, la nieve arrinconada con esmero, los montones parecen roscones de Pascua. En la puerta está mi Merced orondo y reluciente, de color escarlata, como el de mi camisa. El sol arranca destellos de la cabina transparente. Timoja, el caballerizo, espera junto a él con la cabeza canina en la mano, y en llegando yo, se inclina ante mí:

—¿Da su visto bueno, Andrey Danilovich?

Me muestra la cabeza canina para el día de hoy: de perro lobo peludo, con los ojos girados, la lengua tocada por la escarcha, los dientes amarillos, fuertes. Sirve.

—¡Adelante!

Timoja sujeta hábilmente la cabeza al parachoques del Merced e instala la escoba encima del maletero. Acerco la mano a la cerradura del Merced, se desliza el techo transparente. Me acomodo medio tumbado en el asiento tapizado de cuero negro. Me abrocho el cinturón, prendo el motor y se abren ante mí las puertas de la verja, las cruzo y avanzo raudo por el camino recto y estrecho flanqueado por el bosque de viejos abetos cubiertos de nieve. ¡Qué belleza! Buen sitio. Por el retrovisor veo alejarse mi finca. Buena casa, exclama mi alma. Tan sólo hace siete meses que vivo aquí y, sin embargo, la sensación es como si aquí hubiese nacido y crecido. Antes todo esto era propiedad de Gorojov Stepan, lugarteniente de un pez gordo de la Chancillería Eraria. Cuando, a raíz de la Gran Limpieza de Erarias, cayó en desgracia y se quedó al desnudo, metimos mano a la finca. Durante aquel verano caliente rodaron varias cabezas erarias. A Bobrov y otros cinco compinches los arrastraron en una jaula de hierro por todo Moscú, luego los molieron a palos y los decapitaron en el Patíbulo. La mitad de los de Erarias fue desterrada más allá de los Urales. Tuvimos que emplearnos a destajo… Presto le llegó, pues, el turno a Gorojov y, según lo debido, de primeras lo enlodamos hasta las cejas en el estiércol, después le atiborramos la boca de billetes, se la cosimos, le metimos una vela en el culo y lo ahorcamos en las puertas de la finca. Se nos ordenó no ensañarnos con la familia, de manera que la desalojamos de su heredad, que luego me fue legada por quien de todo es dueño. Justo es nuestro Soberano, gracias a Dios.