Öğrenci Demirtay Anlatıyor

“Aslında uzun hikâye, ama ben kısa anlatacağım,” dedim. “İstanbul’a öyle kar yağdığı görülmemişti. Karaköy’deki Sen Jorj Hastanesi’nden gece yarısı ayrılan iki rahibe kötü haberi iletmek üzere Sen Antuan Kilisesi’ne doğru giderken, saçak altları kuş ölüleriyle doluydu. Nisan ayında erguvan çiçekleri buzdan, sokak köpekleri kılıç gibi esen rüzgârdan kırılıyordu. Sen hiç nisanda kar yağdığını gördün mü Doktor? Aslında uzun hikâye, ama ben kısa anlatacağım. Tipide zorlukla yürüyen rahibelerden biri genç, öbürü yaşlıydı. Galata Kulesi’ne yaklaşırlarken, genç rahibe diğerine, yokuşun başından beri adamın biri bizi izliyor, dedi. Yaşlı rahibe, fırtınada ve karanlıkta onları izleyen bir adamın tek amacı olabileceğini söyledi.”

Uzaktan demir kapının sesini duyunca anlatmayı bıraktım ve Doktor’a baktım.

Hücremiz soğuktu. Ben Doktor’a hikâye anlatırken, Berber Kamo kıvrılmış, çıplak betonda yatıyordu. Örtümüz yoktu, yavru köpekler gibi birbirimize sokularak ısınıyorduk. Zaman günlerdir aynı noktada döndüğünden, gece nin ne yanda sabahın ne yanda aktığını seçemiyorduk. Acıyı biliyor, işkenceye götürülürken kalbimize dolan dehşetiyse her gün yeniden yaşıyorduk. Acıya hazırlandığımız o kısa boşlukta insan ile hayvan, akıllı ile deli, melek ile şeytan aynıydı. Demir kapının sesi koridorda yayılırken, Berber Kamo doğruldu. “Beni almaya geliyorlar,” dedi.

Kalkıp hücre kapısına gittim, baş hizasındaki küçük mazgaldan dışarı baktım. Demir kapı tarafından gelenleri görmeye çalışırken, yüzüm koridor lambasının ışığında aydınlandı. Kimse görünmüyordu, herhalde girişte bekliyorlardı. Işıkta kamaşan gözlerimi kıstım. Karşı hücreye göz attım, bugün oraya yaralı bir hayvan gibi atılan genç kızın yaşayıp yaşamadığını düşündüm.

Koridordaki sesler azalırken geri oturdum, ayaklarımı Doktor ile Berber Kamo’nun ayaklarının üstüne koydum. Isınmak için çıplak ayaklarımızı daha iyi birleştirdik, sıcak soluklarımızı birbirimizin yüzüne yaklaştırdık. Beklemeyi bilmek de sanattı, konuşmaya gerek duymadan, duvarların ötesinden gelen belli belirsiz tıkırtılara kulak verdik.

Doktor hücreye iki hafta önce konmuş, ben ertesi gün kan içinde yanına atılınca, yaralarımı temizlemekle kalmayıp, ceketini de üzerime örtmüştü. Her gün ayrı sorgu timleri tarafından gözlerimiz bağlı alınıyor, saatler sonra yarı baygın halde geri getiriliyorduk. Berber Kamo ise üç gündür bekliyordu. Ne sorguya götürülmüş içeri düştüğünden beri, ne de adı anılmıştı.

Önceleri küçük görünen, eni bir, boyu iki metrelik hücreye alışmıştık. Yer ve duvarlar beton, kapı gri demirdendi. İçerisi boştu. Yerde oturuyor, bacaklarımız uyuştuğunda kalkıp daire çizerek yürüyorduk. Bazen uzaktan gelen bir çığlıkla başımızı kaldırınca, koridordan sızan loş ışıkta birbirimizin yüzüne bakıyorduk. Zamanımız, uyuyarak veya konuşarak geçiyordu. Fazlasıyla üşüyor, her geçen gün zayıflıyorduk.

Demir kapının paslı sesini duyduk yine. Sorgucular, hücrelerden kimseyi almadan geri gidiyorlardı. Kulağımızı dışarı verip, emin olmak için bekledik. Demir kapının kapanmasıyla sesler kesildi, koridor ıssız kaldı. Derin derin soluyan Berber Kamo, “Beni almadı kahpe dölleri, kimseyi almadan gittiler,” dedi. Başını kaldırıp karanlık tavana baktı, sonra kıvrılıp yere uzandı.

Doktor hikâyeye devam etmemi söyledi.

Ben, “İki rahibe kar altında…” diye söze girerken, Berber Kamo aniden dönüp kolumu kavradı. “Çocuk, şu hikâyeyi değiştirip doğru dürüst bir şey anlatsan olmaz mı?” dedi. “İçerisi zaten buz gibi, anasını satayım, betonda donduğumuz yetmiyor, üstüne bir de karlı, fırtınalı hikâyeler anlatıyorsun.”

Kamo dost mu, düşman mı sanıyordu bizi? Üç gündür uykuda sayıkladığını söylediğimiz için mi öfkeleniyor, bize aşağılayarak bakıyordu? Bir kez gözleri bağlanıp götürülse, eti lime lime edilip askıda çarmıha gerilse, bize güvenmeyi öğrenebilirdi. Şimdilik sözlerimize ve ezik bedenlerimize tahammül etmekle yetiniyordu. Doktor yavaşça omzundan tuttu, “Güzel uyu Kamo,” diyerek onu geri yatırdı.

“İstanbul’da öyle sıcak gün görülmemişti,” diye anlatmaya başladım. “Aslında uzun hikâye, ama ben kısa anlatacağım. Karaköy’deki Sen Jorj Hastanesi’nden gece yarısı ayrılan iki rahibe mutlu haberi iletmek üzere Sen Antuan Kilisesi’ne doğru giderken, saçaklara dizili kuşlar cıvıl cıvıl ötüyordu. Kış ortasında neredeyse erguvanlar çiçek açacak, sokak köpekleri sıcaktan buharlaşıp eriyecekti. Sen hiç zemheride ortalığın çöl gibi ısındığını gördün mü Doktor? O sıcakta zorlukla yürüyen rahibelerden biri genç, öteki yaşlıydı. Galata Kulesi’ne doğru çıkarlarken, genç rahibe diğerine, yokuşun başından beri adamın biri peşimizden geliyor, dedi. Yaşlı rahibe, tenha sokakta ve karanlıkta onları izleyen bir adamın tek amacı olabileceğini söyledi: Tecavüz. Yokuşu telaşla tırmandılar. Etrafta kimse yoktu, insanlar bu ani sıcak günde Galata Köprüsü’ne akmış, Haliç kıyısına inmiş, şimdi gece yarısında sokakları tenha bırakmışlardı. Genç rahibe, adam yaklaşıyor, biz tepeye varmadan yetişecek, dedi. Öyleyse koşalım, dedi yaşlı rahibe. Uzun etekleri ve kalın giysileriyle, tabelacıların, plakçıların ve kitapçıların önünden geçtiler. Bütün dükkânlar kapalıydı. Genç rahibe geriye bakıp, adam da koşuyor, dedi. Şimdiden soluk soluğa kalmışlardı, terleri sırtlarına akıyordu. Yaşlı rahibe, adam bizi yakalamadan ikiye ayrılalım, dedi, en azından birimiz kurtuluruz. Onları neyin beklediğini bilmeden ayrı sokaklara daldılar. Genç rahibe sağa doğru koşarken, artık geriye bakmaması gerektiğini düşündü. Kutsal Kitap’ta anlatılan hikâyeyi anımsadı, uzaktan dönüp kente son kez bakanların gazabına uğramamak için gözünü dar sokaklara dikti, karanlıkta sürekli yön değiştirerek koştu. Lanetli bir gün olduğunu söyleyenler haklıydı. Kış ortasındaki aşırı sıcağı felaket işareti sayan medyumlar televizyonda konuşmuş, mahallenin delileri bütün gün teneke çalmıştı. Genç rahibe bir süre sonra kendi ayak sesinden başka ses duymadığını fark edince bir köşe başında yavaşladı. Bilmediği bir sokakta sırtını duvara verip etrafa bakarken, kaybolduğunu anladı. Ortalıkta in cin top oynuyordu. Ayaklarının dibinde dolanan bir köpeği yanına alarak, duvar diplerinden usul usul yürüdü. Aslında uzun hikâye, ama ben kısa anlatıyorum. Genç rahibe sonunda Sen Antuan Kilisesi’ne vardığında, diğer rahibenin gelmediğini öğrendi. Başından geçenleri hızla anlattı, ortalığı telaşa verdi. Birkaç kişi yaşlı rahibeyi aramaya çıkacakken, dış kapı açıldı ve yaşlı rahibe saçı başı dağınık halde içeri daldı. Bir tabureye çöktü, biraz soluklandı, iki tas su içti. Genç rahibe sabırsızlıkla, neler oldu anlat, dedi. Yaşlı rahibe, sürekli farklı sokaklara daldım ama adamı atlatamadım, dedi, sonunda ya kalanacağımı anladım. Ne yaptın peki, dedi genç rahibe. Bir köşe başında durdum, ben durunca adam da durdu. Sonra? Ben eteğimi kaldırdım. Sonra? Adam da donunu indirdi. Ee? Tekrar koşmaya başladım. Sonra ne oldu? Ne olacak, eteği kalkık kadın, donu inmiş erkekten daha hızlı koşar.”

First Day – Told by the Student Demirtay

“It’s actually a long story but I’ll be brief,” I said. “No one had ever seen so much snow in Istanbul. When the two nuns left Saint George’s Hospital in Karaköy in the dead of night to go to the Church of Saint Anthony of Padua to break the bad news, there were scores of dead birds under the eaves. That April, ice cracked the Judas tree flowers, while the razor-sharp wind bit the stray dogs. Have you ever known it to snow in April, Doctor? It’s actually a long story but I’ll be brief. One of the nuns sliding and stumbling in the blizzard was young, the other old. When they had almost reached the Galata Tower the young nun said to her companion, a man has been following us all the way up the hill. The older nun said there could only be one reason why a man would follow them in a storm in the pitch darkness.”

When I heard the sound of the iron gate in the distance I stopped telling my story and looked at the Doctor.

It was cold in our cell. While I was telling the Doctor my story, Kamo the Barber lay curled on the bare concrete floor. We had no covers, we warmed ourselves by huddling together, like puppies. Because time had stood still for several days we had no idea if it was day or night. We knew what pain was, every day we relived the horror that clamped our hearts as we were led away to be tortured. In that short interval where we braced ourselves for pain, humans and animals, the sane and the mad, angels and demons were all the same. As the grating of the iron gate echoed through the corridor, Kamo the Barber sat up. “They’re coming for me,” he said.

I got up, went to the cell door and peered through the small grille. As I tried to make out who was coming from the direction of the iron gate, my face was illuminated by the light in the corridor. I couldn’t see anyone, they were probably waiting at the entrance. The light dazzled me and I blinked. I glanced at the cell opposite, wondering whether the young girl they had shoved in there today like a wounded animal was dead or alive.

When the sounds in the corridor grew faint I sat down again and placed my feet on top of the Doctor’s and Kamo the Barber’s. We pressed our bare feet closer together for warmth, and kept our hot breath near one another’s faces. Waiting too was an art. We listened wordlessly to the muffled clinking and rattling from the other side of the wall.

The Doctor had been in the cell for two weeks when they threw me in with him. I was a mess of blood. When I came to the next day, I saw he hadn’t stopped at cleaning my wounds, he had covered me with his jacket as well. Every day, different interrogation teams marched us away blindfolded and brought us back hours later, semiconscious. But Kamo the Barber had been waiting for three days. Since he had been inside they had neither taken him away for interrogation nor mentioned his name.

At first the cell, measuring one by two meters, had seemed small, but we had grown used to it. The floor and the walls were concrete, the door was of gray iron. It was bare inside. We sat on the floor. When our legs grew numb we stood up and paced around the cell. Sometimes when we raised our heads at the sound of a scream in the distance we examined one another’s faces in the dim light that filtered in from the corridor. We passed the time sleeping or talking. We were permanently cold and growing thinner by the day.

Again we heard the rusty grating of the iron gate. The interrogators were leaving without taking anyone. We listened, waiting, to be certain. The sounds died out when the door closed, leaving the corridor deserted. “The motherfuckers didn’t take me, they left without taking anyone,” said Kamo the Barber between deep breaths. Raising his head, he gazed at the dark ceiling, then curled up and lay down on the floor.

The Doctor told me to go on with my story.

Just as I was launching into my tale with, “The two nuns, in the thick of the snow . . . ,” Kamo the Barber suddenly gripped my arm. “Listen kid, can’t you change that story and tell us something decent? It’s fucking frigid in here as it is, isn’t it bad enough freezing on this concrete, without having to tell stories of snow and blizzards as well?”

Did Kamo see us as his friends or his enemies? Was he angry because we told him he had been ranting in his sleep for the past three days? Is that why he glared at us with such contempt? If they took him away blindfolded and ripped his flesh to ribbons, if they hanged him for hours with his arms outstretched, he might learn to trust us. For now he had to make do with tolerating our words and our beaten bodies. The Doctor held his shoulder gently. “Sleep well, Kamo,” he said, coaxing him to lie down again.

“No one had ever seen such heat in Istanbul,” I started again. “It’s actually a long story but I’ll be brief. When the two nuns came out of Saint George’s Hospital in Karaköy in the dead of night to go to the Church of Saint Anthony of Padua to break the good news, there were scores of birds chirping happily under the eaves. The buds on the Judas trees were about to burst into bloom in the middle of winter, the stray dogs to melt and evaporate in the heat. Have you ever known it to be as scorching as the desert in the dead of winter, Doctor? It’s actually a long story but I’ll be brief. One of the nuns staggering in the intense heat was young, the other old. When they had almost reached the Galata Tower the young nun said to her companion, a man has been following us all the way up the hill. The older nun said there could only be one reason why a man would follow them in a deserted street in the dark: rape. They ascended the hill with their hearts in their mouths. Not a soul was in sight. The sudden heat wave had made everyone rush to Galata Bridge and bask on the shores of the Golden Horn, and now that it was late at night the streets were deserted. The young nun said, the man is getting closer, he’ll have caught up with us before we get to the top. Then let’s run, said the older nun. Their long skirts and cumbersome habits notwithstanding, they sprinted past sign painters, music sellers, and bookshops. All the shops were closed. Looking behind her, the young nun said, the man is running too. They were already out of breath, sweat streaming down their backs. The older nun said, let’s separate before he catches up with us, that way at least one of us will get away. Each of them ran into a different street, with no idea of what would befall them. As the young nun dashed to and fro through the streets she thought she had better stop looking behind her. Remembering the Bible story, she fixed her gaze on the narrow streets to avoid sharing the fate of those who stopped for one last glimpse of the city from the distance. She ran in the darkness, constantly changing direction. Those who had said today was cursed were right. The mediums who took the heat wave in the middle of winter to be a portent of disaster had spoken on television, the neighborhood idiots had spent the entire day beating tins. Realizing after a while that she could only hear the echo of her own footsteps, the young nun slowed down at a corner. As she leaned against a wall in an unfamiliar street, it dawned on her that she was lost. The streets were deserted. Accompanied by a dog gamboling under her feet, she crept along very slowly, following the line of the walls. It’s actually a long story but I’ll be brief. When the young nun eventually reached the Church of Saint Anthony of Padua she found out that the other nun had not returned. She lost no time in relating her misfortunes, throwing the church into an uproar. Just as a search party was about to go out to look for the older nun, the gate opened and in she rushed, out of breath, her hair disheveled. She sank onto a stool, took several deep breaths, and drank two cups of water. Unable to contain her curiosity, the young nun demanded to know what had happened. The older nun said, I ran from one street to another, but I couldn’t shake the man off. Eventually I realized there was no escape. The young nun asked, so what did you do? I stopped at a corner, when I stopped the man stopped too. And then what happened? I lifted my skirt up. And then what? The man pulled his pants down. And then? I started running again. And then what happened? It’s obvious. A woman with her skirt up can run faster than a man with his pants down.”

1. TAG. Student Demirtay erzählt

»Eigentlich ist es eine lange Geschichte, aber ich mache es kurz«, fing ich an. »In Istanbul hatte man nie zuvor einen solchen Schneefall erlebt. Als gegen Mitternacht zwei Nonnen das St.-Georg-Krankenhaus in Karaköy verließen, um zur St.-Antonius-Kirche zu gehen und die schlimme Nachricht zu überbringen, lagen zuhauf tote Vögel unter den Dachvorsprüngen. Mitten im April zerfraß der Frost die Blüten der Judasbäume und der schwertscharfe Wind piesackte die Straßenköter. Hast du es je im April schneien sehen, Doktor? Es ist eigentlich eine lange Geschichte, aber ich mache es kurz. Die beiden Nonnen kämpften sich durch das Schneegestöber, eine war jung, die andere alt. Schon fast auf Höhe des Galata-Turms sagte die junge Nonne zur anderen: Vom Fuß der Steigung an folgt uns ein Mann. Die ältere Nonne meinte: Ein Mann, der uns bei Sturm und Nacht folgt, kann nur eines im Sinn haben.«

Das Ächzen der Eisentür unterbrach mich. Ich warf dem Doktor einen Blick zu.

Es war eisig in der Zelle. Während ich dem Doktor die Geschichte erzählte, lag Barbier Kamo zusammengerollt auf dem nackten Betonboden. Decken gab es hier nicht, wir schmiegten uns aneinander wie Hundewelpen, um ein wenig Wärme zu finden. Seit Tagen drehte sich die Zeit um immer denselben Punkt, unmöglich zu bestimmen, wo die Nacht entlangfloss und wo der Morgen. Wir kannten den Schmerz und erlebten Tag für Tag aufs Neue das Grauen, das unser Herz überschwemmte, wenn man uns zur Folter holte. In dem kurzen Intervall, wenn wir uns gegen den Schmerz zu feien versuchten, waren Mensch und Tier, Weiser und Irrer, Engel und Teufel einander gleich. Als das Ächzen der Eisentür durch den Gang hallte, richtete Barbier Kamo sich auf. »Sie kommen mich holen«, unkte er.

Ich stand auf, trat an die Zellentür und spähte durch das kleine, in Kopfhöhe befindliche Gitterfenster hinaus. Das Licht der Lampe im Gang fiel auf mein Gesicht, als ich auszumachen versuchte, wer von der Eisentür her kam. Es war niemand zu sehen, vermutlich warteten sie am Eingang. Geblendet vom Lichtschein kniff ich die Augen zusammen. Ich warf einen Blick zur Zelle gegenüber und fragte mich, ob das junge Mädchen, das heute wie ein verwundetes Tier dort hineingeworfen worden war, wohl noch lebte.

Die Geräusche im Gang ebbten ab, ich setzte mich wie-der und legte meine Füße über die des Doktors und von Barbier Kamo. Zum Aufwärmen kuschelten wir die bloßen Füße aneinander und bliesen uns den warmen Atemhauch aus nächster Nähe ins Gesicht. Auch Wartenkönnen war eine Kunst. Ohne jedes Bedürfnis zu reden, horchten wir auf das kaum wahrnehmbare Klappern von jenseits der Mauern.

Den Doktor hatten sie vor zwei Wochen in die Zelle ge-steckt. Als man mich am nächsten Tag bluttriefend dazuwarf, hatte er mir die Wunden gereinigt und sein Jackett über mich gebreitet. Jeden Tag holte ein anderes Verhörteam uns mit verbundenen Augen heraus und brachte uns Stunden später kaum bei Sinnen zurück. Barbier Kamo wartete bereits seit drei Tagen. Seit er hier im Kerker saß, hatte man ihn weder zum Verhör geholt noch auch nur seinen Namen genannt.

Die Zelle von einem Meter Breite und zweien Länge war uns zunächst winzig vorgekommen, mittlerweile hatten wir uns eingewöhnt. Boden und Wände waren aus Beton, die Tür aus grauem Eisen. Einrichtungsgegenstände gab es keine. Wir hockten auf dem nackten Boden; schliefen uns die Beine ein, standen wir auf und drehten Runden. Manchmal, wenn wir den Kopf hoben, bei einem Schrei aus der Ferne, blickten wir einander im schummrigen, vom Gang hereinfallenden Licht an. Die Zeit verging mit Schlafen und Reden. Wir froren erbärmlich und wurden jeden Tag dünner.

Wieder erklang das rostige Quietschen der Eisentür. Die Vernehmer gingen fort, ohne jemanden aus den Zellen mitzunehmen. Wir lauschten, warteten ab, um uns zu vergewissern. Als die Eisentür ins Schloss fiel, verstummten die Geräusche, der Gang lag verlassen da. Barbier Kamo schnaufte. »Die Bastarde haben mich nicht geholt. Ohne jemanden abzuführen, sind sie fort«, brummte er. Er hob den Kopf, starrte zur finsteren Decke hinauf, dann rollte er sich wieder auf dem Boden zusammen.

Der Doktor bat mich weiterzuerzählen.

»Die beiden Nonnen im Schneegestöber …«, fuhr ich fort, da griff Barbier Kamo nach meinem Arm und fiel mir ins Wort. »Junge, könntest du nicht diese Geschichte ändern und etwas Vernünftiges erzählen?«, drängte er. »Eiskalt ist es hier, wir frieren uns den Arsch ab, und du erzählst Geschichten von Schnee und Sturm!«

Waren wir in Kamos Augen Freunde oder Feinde? Zürnte er uns, weil wir sagten, dass er seit drei Tagen im Schlaf redete, verachtete er uns? Würden sie ihn erst mit verbundenen Augen abführen, sein Fleisch in Fetzen reißen, ihn aufhängen und obendrein ans Kreuz nageln, dann mochte er wohl lernen, uns zu vertrauen. Im Augenblick ertrug er unsere Worte und unsere geschundenen Leiber nur notgedrungen. Der Doktor berührte sanft seine Schulter. »Schlaf gut, Kamo«, sagte er und bettete ihn wieder.

»In Istanbul hatte man nie zuvor einen derart heißen Tag erlebt«, fing ich an. »Eigentlich ist es eine lange Geschichte, aber ich mache es kurz. Als gegen Mitternacht zwei Nonnen das St.-Georg-Krankenhaus in Karaköy verließen, um zur St.-Antonius-Kirche zu gehen und die frohe Kunde zu überbringen, zwitscherten munter die Vögel auf den Dach-vorsprüngen. Mitten im Winter blühten beinah die Knospen der Judasbäume auf und verdampften vor Hitze schier die Straßenköter. Hast du je im strengen Winter Wüstenhitze ausbrechen sehen, Doktor? Die beiden Nonnen kämpften sich in der Hitze voran, eine war jung, die andere alt. Schon fast auf Höhe des Galata-Turms angelangt, sagte die junge Nonne zur anderen: Vom Fuß der Steigung an folgt uns ein Mann. Die ältere Nonne meinte: Ein Mann, der uns in der düsteren, einsamen Gasse folgt, kann nur eines im Sinn haben: Vergewaltigung! Entsetzt hetzten sie die steile Gasse hinauf. Keine Menschenseele war zu sehen, die Leute waren an dem unvermutet heißen Tag zur Galata-Brücke geströmt oder an die Gestade des Goldenen Horns hinunter-spaziert, nun, gegen Mitternacht lagen die Gassen wie ausgestorben da. Der Mann kommt näher, er holt uns ein, noch ehe wir oben sind, sagte die junge Nonne. Dann laufen wir, erwiderte die Ältere. In ihren langen Röcken und dicken Gewändern hasteten sie an Schildermachern, Musikalienhandlungen und Buchläden vorüber. Alle Geschäfte hatten geschlossen. Die junge Nonne drehte sich um. Der Mann rennt auch, sagte sie. Schon waren sie außer Atem, Schweiß rann ihnen den Rücken hinunter. Trennen wir uns, bevor er uns erwischt, schlug die Alte vor, dann kommt wenigstens eine von uns davon. Sie stoben in zwei verschiedene Gassen davon, ungewissem Schicksal entgegen. Die junge Nonne bog rechts ein und dachte, besser, ich drehe mich nicht mehr um. Ihr fiel die Geschichte aus dem Heiligen Buch ein. Auf keinen Fall wollte sie sich den Zorn zuziehen, der jene traf, die sich in der Ferne noch einmal umdrehen, um einen letzten Blick auf die Stadt zu werfen. Starr hielt sie die Augen auf die schmalen Gassen gerichtet, floh durch die Dunkelheit und änderte mehrfach die Richtung. Recht hatten jene, die den Tag für verflucht hielten. Im Fernsehen hatten Weissager gesprochen, außergewöhnliche Hitze mitten im Winter kündige eine Katastrophe an, die Narren des Viertels hatten den lieben langen Tag über die Stränge geschlagen. Nach einer Weile stellte die junge Nonne fest, dass außer ihren eigenen Schritten kein Geräusch zu hören war, da hielt sie an einer Ecke inne. In einer fremden Gasse lehnte sie den Rücken an eine Mauer und spähte umher, sie hatte sich verlaufen. Keine Menschenseele war zu sehen. In Begleitung eines Hundes, der ihr um die Füße scharwenzelte, schlich sie an der Mauer entlang. Eigentlich ist es eine lange Geschichte, aber ich mache es kurz. Als die junge Nonne endlich bei St. Antonius eintraf, war die andere noch nicht da. Sie stieß hervor, was ihnen widerfahren war, und versetzte alle in Schrecken. Gerade wollte eine Handvoll Mannhafter sich aufmachen, die ältere Nonne zu suchen, da ging das Tor auf und herein trat aufgelöst und aufgewühlt die Alte. Sie sank auf einen Schemel, verschnaufte und schlürfte zwei Schalen Wasser. Erzähl, was geschah, drängte die Junge ungeduldig. Ich bog wieder und wieder in andere Gassen ab, berichtete die Ältere, doch ich konnte den Mann nicht abhängen, bald sah ich ein, ich würde ihm nicht entkommen. Und dann, drängelte die Junge weiter. Ich blieb an einer Ecke stehen, da blieb auch der Mann stehen. Und dann? Ich hob meine Röcke. Und dann? Der Mann ließ die Hosen herunter. Uuund? Ich rannte weiter. Und dann? Was soll schon geschehen sein, eine Frau mit geschürzten Röcken rennt schneller als ein Mann mit heruntergelassenen Hosen.«

Aus dem Türkischen von Sabine Adatepe

©BTB 2017

Dzień pierwszy – Opowiada Student Demirtay

– To długa historia, ale streszczę wam ją – powiedziałem. – Nikt nigdy wcześniej nie widział tyle śniegu w Stambule. Kiedy dwie zakonnice o północy były w drodze ze szpitala Świętego Grzegorza w Karaköy do kościoła Świętego Antoniego, by przekazać smutną wiadomość, na dachach budynków pełno było ciał nieżywych ptaków. W kwietniu kwiaty judaszowca od lodu i psy uliczne od mroźnego wiatru zamieniały się w kruche kryształy. Czy Doktor kiedykolwiek słyszał, żeby w kwietniu spadł śnieg? To tak naprawdę długa historia, ale ją streszczę. Jedna z zakonnic idących w burzy śnieżnej była młoda, a druga stara. Kiedy zbliżały się do wieży Galata, młoda powiedziała starszej, że od momentu gdy zaczęły wchodzić pod górę, ktoś je śledzi. Starsza odparła, że jeżeli mężczyzna śledzi je podczas burzy w ciemności, to może mieć tylko jeden zamiar.

Kiedy usłyszałem z daleka dźwięk otwierających się żelaznych drzwi, przestałem opowiadać i spojrzałem na Doktora.

Nasza cela była zimna. Gdy opowiadałem historię, Fryzjer Kamo leżał na betonie zwinięty w kłębek. Nie mieliśmy żadnego posłania, dlatego grzaliśmy się nawzajem, przytulając się do siebie jak nowo narodzone szczenięta. Ponieważ od kilku dni wszystko obracało się wokół jednej rzeczy, nie odróżnialiśmy dnia od nocy. Wiedzieliśmy już, jaki ból nas czeka, gdy prowadzono nas na tortury, każdego dnia po raz kolejny czuliśmy to samo przerażenie. Podczas tych krótkich przerw, kiedy przygotowywaliśmy się do czekających nas cierpień, nie było żadnej różnicy między człowiekiem a zwierzęciem, zdrowym na umyśle a szaleńcem, aniołem a diabłem. Gdy odgłos otwieranych żelaznych drzwi niósł się po korytarzu, Fryzjer Kamo wyprostował się i powiedział: – Przyszli po mnie.

Wstałem i podszedłem do drzwi celi. Spojrzałem na zewnątrz przez mały otwór. Kiedy próbowałem zobaczyć nadchodzących, moją twarz oświetliła lampa paląca się na korytarzu. Nikogo nie było widać. Najprawdopodobniej czekali przy wejściu. Przymknąłem oczy, bo oślepiło mnie światło. Spojrzałem na celę naprzeciwko. Zastanawiałem się, czy dziewczyna, którą tam dzisiaj wrzucili jak ranne zwierzę, żyje.

Kiedy głosy na korytarzu nikły w oddali, usiadłem z powrotem na swoim miejscu. Położyłem stopy na stopach Doktora i Fryzjera Kamo. Aby się nawzajem ogrzać, złączyliśmy je i zbliżyliśmy do siebie twarze. Czekanie również było sztuką. Nie czuliśmy potrzeby rozmowy, tylko nasłuchiwaliśmy niewyraźnych dźwięków dochodzących spoza celi.

Doktor trafił tu dwa tygodnie temu. Kiedy następnego dnia wrzucono także mnie, całego we krwi, nie tylko oczyścił moje rany, lecz także przykrył mnie swoją marynarką. Każdego dnia inna grupa przesłuchujących zabierała nas z zawiązanymi oczami z celi, do której wracaliśmy po wielu godzinach na wpół przytomni. Fryzjer Kamo czekał od trzech dni. Ani nie wzięto go na przesłuchanie, ani nikt nie wspomniał jego imienia.

Przyzwyczailiśmy się do pomieszczenia o wymiarach dwa na dwa metry, które na początku wydawało się niezwykle małe. Podłogę i ściany miało z betonu, a drzwi z żelaza. Wnętrze było puste. Siedzieliśmy na ziemi, a kiedy cierpły nam nogi, wstawaliśmy i spacerowaliśmy w kółko. Niekiedy podnosiliśmy głowy na dźwięk krzyku dochodzącego z oddali i patrzyliśmy na siebie w nikłym świetle padającym z korytarza. Czas nam upływał na śnie i rozmowach. Bardzo marzliśmy i z dnia na dzień byliśmy coraz chudsi.

Znów doszedł do nas odgłos skrzypiących drzwi. Przesłuchujący wyszli, a my zaczęliśmy nasłuchiwać, aby upewnić się, że nikogo ze sobą nie zabrali. Z zamknięciem drzwi głosy umilkły i korytarz pogrążył się w ciszy. Fryzjer Kamo przeklął, ciężko oddychając: – Nie zabrali mnie, sukinsyny, wyszli z pustymi rękami! – Podniósł głowę i spojrzał w ciemny sufit. Po chwili zwinął się w kłębek i położył na ziemi. Doktor powiedział, żebym wrócił do swojej opowieści.

Znów zacząłem: – Dwie zakonnice w śniegu…

Fryzjer Kamo nagle się obrócił i złapał mnie za ramię. – Chłopcze, nie możesz zmienić tej historii i opowiedzieć czegoś porządnego? – zapytał. – Jest tu zimno jak cholera. Nie dość, że prawie zamarzamy na betonie, to ty jeszcze opowiadasz historię o burzy śnieżnej.

Nie jestem pewien, czy Kamo uważał nas za przyjaciół czy wrogów. Nie wiem, czy był zły i patrzył na nas z pogardą za to, że powiedzieliśmy mu, że od trzech dni mówi przez sen. Gdyby choć raz go związali i zabrali ze sobą, a potem powiesili za skórę, to wiedziałby, że może nam ufać. Na razie musiał jedynie znosić nasze słowa i wyczerpane ciała. Doktor powoli odłożył jego rękę z powrotem, mówiąc: – Śpij, Kamo, śpij.

Zacząłem opowiadać od początku: – Nie było nigdy w Stambule tak gorącego dnia. To długa historia, ale streszczę wam ją. Kiedy dwie zakonnice o północy były w drodze ze szpitala Świętego Grzegorza w Karaköy do kościoła Świętego Antoniego, by przekazać dobrą wiadomość, dachy budynków upstrzone były ćwierkającymi ptakami. W środku zimy kwiaty judaszowca zaczynały kwitnąć, a psy prawie rozpuszczały się z gorąca. Czy Doktor kiedykolwiek słyszał o upałach jak na pustyni w środku zimy? Jedna z zakonnic, które z trudem szły w tym skwarze, była młoda, a druga stara. Kiedy zbliżały się do wieży Galata, młoda powiedziała starszej, że od momentu gdy zaczęły wchodzić pod górę, ktoś je śledzi. Starsza odparła, że jeżeli mężczyzna śledzi je w ciemności na pustej ulicy, to może mieć tylko jeden zamiar: chce je zgwałcić. Wspinały się w pośpiechu. Tego gorącego dnia wszyscy wybrali się nad Bosfor, na most Galata, zostawiwszy za sobą opustoszałe ulice. Młodsza zakonnica powiedziała: „Zbliża się. Zanim dotrzemy na górę, doścignie nas”. Starsza odrzekła: „W takim razie biegnijmy”. Okutane w kilka warstw ubrań i długie spódnice przebiegły obok sklepów z szyldami, sklepów muzycznych i księgarni. Wszystkie były zamknięte. Młodsza zakonnica obejrzała się i stwierdziła, że on nadal za nimi podąża, na co starsza odpowiedziała: „Zanim nas dogoni, musimy się rozdzielić. Dzięki temu przynajmniej jedna z nas wyjdzie z tego cało”. Nie wiedząc, co je czeka, rozeszły się w dwie różne ulice. Kiedy młoda zakonnica biegła w prawą stronę, pomyślała, że nie musi już oglądać się za siebie. Przypomniała jej się przypowieść z Biblii i aby nie spotkał jej gniew Boży, jak tych, którzy obracali się, by po raz ostatni spojrzeć w stronę miasta, skupiła się na wąskich ulicach naprzeciw i uciekała, co chwilę zmieniając kierunek. Mieli rację ci, którzy powiedzieli, że to był przeklęty dzień. Media grzmiały, że upał w środku zimy zapowiada katastrofę, a szaleńcy w całym mieście robili hałas, uderzając w puste puszki. Kiedy młoda zakonnica zdała sobie sprawę, że nie słyszy za sobą odgłosu kroków, zwolniła. Zaczęła się rozglądać i zrozumiała, że się zgubiła. Na ulicy nie było absolutnie nikogo. Przywołała psa, który od dłuższego czasu plątał się jej pod nogami, i szła powoli, tuż przy ścianach mijanych budynków. To tak naprawdę długa historia, ale ją streszczam. Kiedy wreszcie trafiła do kościoła Świętego Antoniego, dowiedziała się, że starszej jeszcze tam nie ma. Opowiedziała pokrótce, co im się przytrafiło, czym zasiała panikę. Gdy kilka osób już miało wyjść na poszukiwania, zewnętrzne drzwi się otworzyły i wbiegła starsza zakonnica, cała w nieładzie. Bez tchu usiadła na taborecie i łapczywie wypiła dwie szklanki wody, które jej podano. Młoda z niecierpliwością czekała, aż tamta opowie, co jej się przytrafiło. W końcu starsza zaczęła: „Cały czas zmieniałam kierunki i ulice, ale nie udało mi się zgubić mężczyzny. Wreszcie zrozumiałam, że prędzej czy później mnie złapie”. Młodsza zapytała: „I co zrobiłaś?”. „Zatrzymałam się w zaułku. I wtedy on też się zatrzymał”. „A potem?”. „Podniosłam spódnicę”. „I?”. „Mężczyzna ściągnął spodnie”. „I co?”. „Znowu rzuciłam się do biegu”. „I co wtedy?”. „Jak to co? Kobieta z podniesioną spódnicą biegnie szybciej niż mężczyzna z opuszczonymi spodniami”.